นางในวรรณคดี

"ผาแดง-นางไอ่" เป็นตามตำนานเล่าขานสืบต่อกันมา เป็นมูลเหตุที่ทำให้เกิด "หนองหาน" มีเรื่องราวเกี่ยวพันกับวรรณคดี พื้นบ้านอีสาน เรื่องผาแดง-นางไอ่ ตำนานรักอันลึกซึ้งของหนึ่งหญิงสองชาย เมื่อฝ่ายหนึ่งพลาดรักและถูกทำร้ายจนถึงแก่ความตายก็กลายเป็นสงคราม ทำให้บ้าน เมืองถล่มทลายกลายเป็นหนองน้ำใหญ่ และวรรณคดีอีสานเรื่องนี้ก็เป็นส่วนหนึ่งของบุญบั้งไฟ เป็น วัฒนธรรมประเพณีที่ยิ่งใหญ่ขึ้นชื่อลือชาของชาวอีสานมาแต่บรรกาล  "พญาขอม" ผู้ครองเมืองเอกชะทีตามีธิดานางหนึ่งชื่อ "นางไอ่" หรือนางไอ่คำเป็นหญิง ที่มีรูปร่างหน้าตางดงามซึ่งจะหาสาวงามนางใดในสามภพมาเทียบมิได้ ความงดงามของเธอ เป็นที่เลื่องลือไปทั่วแดนไกลเจ้าชายหลายหัวเมืองต่างหมายปองอยากได้นางมาป็นคู่ครอง  "ท้าวผาแดง" เจ้าชายเมืองผาโพงทราบข่าวลือถึงศิริโฉมอันงดงามของนางไอ่ก็เกิด ความหลงใหลไฝ่ฝันในตัว นางจึงวางแผนทอดสัมพันธ์ไมตรีด้วยการส่งแก้วแหวนเงินทอง และผ้าแพรพรรณเนื้อไปฝากนางไอ่ เมื่อมหาดเล็กนำสิ่งของไปมอบให้นาง แถมยังได้บอก นางไอ่ถึงความสง่างาม องอาจ ผึ่งผายของท้าวผาแดง แดงให้ฟัง เท่านั้นเอง นางไอ...

นางวันทองเป็นบุตรสาวของพันศรโยธา และนางศรีประจัน ครอบครัวของนางวันทองเป็นตระกูลพ่อค้าที่มีฐานะดีพอสมควร นางจึงได้รับการเลี้ยงดูเป็นอย่างดี นางเป็นคนสวยรูปร่างอรชนอ้อนแอ้น กิริยามารยาทแช่มช้อย ซึ่งความสวยของนางนั้นปรากฏให้เห็นชัดตั้งแต่ยังเป็นเด็ก และยังมีผมสวย ดังที่กวีพรรณนาไว้ว่า " ทรวดทรงส่งศรีไม่มีแบน อรชรอ้อนแอ้นประหนึ่งเหลา ผมสลวยสวยขำงามเงา ให้ชื่อเจ้าว่าพิมพิลาไลย" นางไม่ค่อยฉลาดเท่าใดนัก ทำอะไรก็ทำตามประสาหญิงชาวบ้าน เมื่อโตเป็นสาวก็เริ่มคิดเรื่องคู่ครอง จึงทำให้ดูเหมือนว่านางวันทองไม่รักนวลสงวนตัว นางวันทองก็ยังมีภาพลักษณ์ด้านดีที่เห็นได้ชัด คือ ความละเอียดอ่อน ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องการรับรู้ถึงความดีของผู้อื่นที่ปฏิบัติต่อนาง ดังจะเห็นได้จากถึงแม้นางจะไม่ได้รักขุนช้างแต่ด้วยความดีของขุนช้างและความผูกพันที่อยู่กันมา 15 ปี ทำให้นางเป็นห่วงเป็นใยความทุกข์สุข และความรู้สึกของขุนช้างไม่น้อย หรือ อารมณ์ที่ละเอียดอ่อนในการเป็นแม่ศรีเรือนที่ดี เป็นคนกล้าที่จะยอมรับชะตากรรมของตัวเอง มีน้ำใจเมตตา และให้อภัยโดยไม่เคียดแค้นในที่สุดพระพันวษาต้องให้นางเลือกว่าจะอยู่กับใค...

    นางโมรา   เป็นชื่อของนางในวรรณคดีเรื่อง”จันทโครพ “  ที่นอกใจสามี เป็นเหตุให้จันทโครพตาย เรื่องมีอยู่ว่าจันทโครพได้ไปศึกษาเล่าเรียน อยู่กับพระฤษีตนหนึ่งจนสำเร็จวิชา อาจารย์เลยให้ผอบทอง ซึ่งมีสาวสวยอยู่ข้างในนั้นคือ นางโมรา โดยพระฤษีกำชับนักหนาว่า อย่าเพิ่งเปิดผอบระหว่างทาง  แต่ความที่อยากรู้ว่ามีอะไรอยู่ในนั้น ทำให้จันทโครพตัดสินใจเปิดออกดู เมื่อเห็นนางโมราก็หลงรักทันที และได้นางเป็นชายาที่กลางป่านั่นเอง แต่ขณะที่ทั้งคู่เดินทางกลับเมือง ก็ไปเจอโจรป่าเข้าเลยถูกปล้น โดยโจรหวังจะชิงนางโมราไปด้วย จึงเกิดการต่อสู้กันขึ้น ท้ายที่สุด พระขรรค์หลุดออกไป จันทโครพตะโกนให้นางส่งพระขรรค์ให้ แต่นางกลับส่งให้โจรเอามาฆ่าจันทโครพตาย  ส่วนโจรได้นางโมราไปแล้วก็เกิดไม่แน่ใจ กลัวถูกทรยศเหมือนจันทโครพ เลยแอบหนีนางไป ทำให้โมราต้องระหกระเหินหิวโหยอยู่ในป่า พระอินทร์จึงแปลงร่างเป็นเหยี่ยวคาบชิ้นเนื้อมาลองใจ โดยตกลงว่าเมื่อให้ชิ้นเนื้อแล้ว นางต้องมาเป็นภรรยา นางโมราก็มิได้ขัดขืนแต่อย่างใด พระอินทร์เห็นเช่นนั้นก็โกรธว่า เป็นหญิงมักมากในกามคุณ โดยไม่เลือกว่าโจรหรือสัตว์ ...

แก้ว มณีรัตนา จากเรื่อง แก้วหน้าม้า นางแก้ว เป็นธิดาสามัญชนชาวเมืองมิถิลา เหตุที่นางมีชื่อเช่นนี้เพราะก่อนตั้งครรภ์ผู้เป็นมารดาได้ฝันว่าเทวดานำแก้วมาให้ แต่เนื่องจากใบหน้าเหมือนม้า ชาวบ้านจึงเรียกว่า นางแก้วหน้าม้า วันหนึ่งนางแก้วเก็บว่าวจุฬาของพระปิ่นทองได้ เมื่อพระปิ่นตามมาขอว่าวคืน นางแก้วจึงขอคำสัญญาว่า ถ้าคืนว่าวต้องกลับมารับนางเข้าวังไปเป็นมเหสี ซึ่งพระปิ่นทองก็ยอมรับปากเพียงเพราะหวังอยากได้ว่าวคืน เมื่อนางแก้วรออยู่หลายวันก็ไม่เห็นพระปิ่นทองมารับ นางจึงเล่าเรื่องให้พ่อกับแม่ฟังและขอให้ช่วยไปทวงสัญญา เมื่อพ่อแม่นางไปทวงสัญญา ท้าวภูวดลทรงกริ้วมากนึกว่าทั้งสองปั้นเรื่องจึงตรัสให้นำตัวไปประหาร แต่พระนางนันทาได้เรียกพระโอรสมาสอบถามจนทราบเรื่อง ดังนั้นพระนางนันทาจึงสั่งให้ไปรับตัวนางแก้วมาอยู่ในวัง ด้านท้าวภูวดลกับพระปิ่นทองที่ต่างรังเกียจรูปร่าง หน้าตา รวมถึงกริยามารยาทกระโดกกระเดกของนางแก้วเหมือนกัน ทั้งสองจึงคิดหาทางกำจัดนางแก้ว แม้ว่าพระนางนันทาจะเอ็นดูนางแก้วก็ตาม ต่อมาท้าวภูวดลกับพระปิ่นทองได้ออกอุบายให้นางแก้วไปยกเขาพระสุเมรุมาไว้ในเมืองภายใน 7 วัน หากทำไม่สำเร็จจะต้องได...

นางบุษบา เป็นธิดาของท้าวดาหาและประไหมสุหรีดาหราวาตี แห่งกรุงดาหา เมื่อตอนประสูติมีเหตุอัศจรรย์คือ มีกลิ่นหอมตลบอบอวลไปทั่วทั้งวัง ดนตรี   แตรสังข์ก็ดังขึ้นเองโดยไม่มีผู้บรรเลง และเมื่อ ประสูติได้ไม่นาน ท้าวกุเรปันก็ขอตุนาหงันให้กับอิเหนา ทั้งนี้ นางบุษบาเป็นหญิงที่งามล้ำเลิศกว่านางใดใน  แผ่นดินชวา กิริยามารยาทเรียบร้อย คารมคมคาย เฉลียวฉลาดทันคน ใจกว้างและมีเหตุผล จึงทำให้อิเหนารักใคร่หลงใหลนางยิ่งกว่าหญิงใด                                                 ทว่า นางถูกเทวดาบรรพบุรุษของวงค์อสัญแดหวา คือ องค์ปะตาระกาหลาบันดาลให้ลมพายุหอบไป ทำให้นางต้องพลัดพรากจากอิเหนาเป็นเวลาหลายปีก  ว่าจะได้พบอิเหนาและวิวาห์กัน โดยนางได้ตำแหน่งเป็นประไหมสุหรีฝ่ายซ้าย ทั้งนี้ การที่นางยอมให้อิเหนายกนางจินตะหราเป็นประไหมสุหรีฝ่ายขวาแต่โดยดี       ด้วยเห็นว่านางจินตะหราเป็นผู้มาก่อน แม้ว่าจินตะหราจะไม่ใช่วงศ์เทวัญ ซึ่งข้อนี้ยากที่จะหา...

นางรจนา ๑. บทบาท ๑.๑ บทบาทในการดำเนินชีวิต ประวัตินางรจนา นางรจนา จากเรื่องสังข์ทอง เป็นธิดาสุดท้องจากจำนวนเจ็ดองค์ของท้าวสามล พี่ๆเลือกคู่ได้สามีที่คู่ควรกันแล้ว แต่นางรจนากลับเลือกได้เจ้าเงาะรูปชั่วตัวดำ ทั้งๆที่ตนเป็นสาวสวย จึงเป็นที่เยาะเย้ยไปทั่ว ทำให้พระบิดากริ้วไล่ให้ไปตกระกำลำบากที่กระท่อมปลายนา แต่ความจริงที่นางเลือกก็เพราะเห็นรูปทองอยู่ข้างใน เจ้าเงาะถึงจะขี้ริ้วแต่ก็มีวิชาความรู้ จนต่อมาพระอินทร์ต้องแปลงร่างมาตีคลีเพื่อช่วยให้เจ้าเงาะได้ถอดรูปให้ทุกคนได้เห็นรูปทองในที่สุด ดังนั้นสาวๆที่มีสามีขี้ริ้วจึงมักถูกว่าเป็นนางรจนาควงเจ้าเงาะ ตอนกำเนิดและชีวิตในวัยเยาว์ของนางรจนาไม่ได้กล่าวไว้ จึงสันนิษฐานว่าชีวิตในวัยเด็กคงราบรื่นไม่มีปัญหาใด ๆ เป็นลูกที่ดีของพ่อแม่เป็นน้องที่รักของพี่ ๆ จะมามีเรื่องราวก็ตอนโตเป็นสาวแล้วนั้นเอง ส่วนบทบาทของความเป็นภรรยาเป็นศรีภรรยาและเป็นแม่บ้านแม่เรือนที่ไม่ขาดตกบกพร่อง ๑.๒ ชะตาชีวิต รจนาได้ได้ต่อสู่กับชะตาชีวิตของตน โดยเกิดขึ้นจาก การเลือกคู่ของนาง เมื่อนางเลือกเจ้าเงาะเป็นคู่ครอง ทำให้บรรดาบิดามารดา และพี่ของนางทุกคนเกิดการไม่พอใจ บิ...

 นางเอื้อย...เป็นลูกสาวของนายทองกับนางขนิษฐา แต่เนื่องจากนายทองผู้เป็นบิดา (บางตำราก็ว่าบิดานางเอื้อยชื่อทารกะ) นั้นมีภรรยาน้อยชื่อ กนิษฐี และรักนางกนิษฐีและลูกของนางที่ชื่อ อ้าย กับ อี่ มากกว่านางขนิษฐาและนางเอื้อยผู้เป็นภรรยาหลวงและลูกสาวคนโต...      วันหนึ่งนายทองโมโหนางขนิษฐาและพลั้งมือฆ่าขนิษฐาตายและถีบตกน้ำไป  เอื้อยจึงกำพร้าแม่ แต่ทว่านางขนิษฐาได้กลับชาติมาเกิดเป็นปลาบู่ทองและมาอยู่เป็นเพื่อนเอื้อย คอยมาพูดคุยกับเอื้อยที่ท่าน้ำหน้าบ้านทุกๆวัน จนเอื้อยเติบโตเป็นสาว...      เมื่อนางกนิษฐีรู้ว่านางขนิษฐากลับชาติมาเกิด ด้วยความชิงชังและริษยา...นางจึงฆ่าปลาบู่ทองตาย แม้นางขนิษฐาจะมาเกิดใหม่เป็นต้นมะเขือ กนิษฐีก็ยังไม่เลิกจองเวรจองกรรม สั่งให้อ้ายกับอี่ลูกสาวของตนมาถอนรากถอนโคนต้นมะเขือทิ้ง นางเอื้อยเสียใจมาก จึงคิดหาวิธีที่จะรักษาแม่ให้ไม่มีใครมาทำอันตรายได้      นางเอื้อยตัดสินใจนำผลมะเขือของแม่มาฝังไว้ ด้วยอานิสงค์ผลบุญทำให้เกิดต้นโพธิ์เงินโพธิ์ทองขึ้นในบริเวณนั้น...      วันหนึ่งท้าวพรหมทัตเจ้...

พระเพื่อน พระแพง พระเพื่อน พระแพง จากเรื่อง ลิลิตพระลอ                      เจ้าราชวงศ์แมนสรวงกับเจ้าราชวงศ์สรองเป็นปรปักษ์ต่อกัน แต่โอรสและธิดาของ  2  เมืองนี้เกิดรักกันและยอมตายด้วยกัน ฝ่ายชายคือ พระลอ เป็นกษัตริย์แห่งเมืองแมนสรวง มีพระชายาชื่อ นางลักษณวดี          สำหรับ พระลอ นั้น เป็นหนุ่มรูปงามเป็นที่เลื่องลือไปทั่วจนทำให้พระเพื่อน พระแพง เกิดความรักและปรารถนาที่จะได้พระลอมาเป็นสวามี พี่เลี้ยงของพระเพื่อน พระแพง ชื่อนางรื่น นางโรย จึงได้ออกอุบายส่งคนไปขับซอยอโฉมพระเพื่อน พระแพง ให้พระลอฟัง และให้ปู่เจ้าสมิงพรายทำเสน่ห์ให้พระลอเกิดความรักหลงใหลคิดเสด็จไปหานาง          แต่เมื่อพระนางบุญเหลือชนนีของพระลอทราบเรื่องเข้าจึงได้หาหมอแก้เสน่ห์ แต่ปู่เจ้าสมิงพรายได้เสกสลาเหิน(หมากเหิน) มาให้พระลอเสวยในตอนหลังอีก ทำให้พระลอถึงกับหลงใหลธิดาทั้งสองมากขึ้น พระลอจึงทูลลาชนนีและพระนางลักษณวดีไปยังเมืองสรอง พร้อมกับนายแก้ว นายขวัญ ...

นางมโนราห์ นางมโนราห์   จากเรื่อง. พระสุธณ-มโนราห์                     นางมโนราห์ เป็นธิดาองค์เล็กของท้างทุมราชผู้เป็นพระยากินนร  นางมีพระพี่นางอีกหกองค์ล้วนมีหน้าตาเหมือน กันและงดงามยิ่งกว่านางมนุษย์  โดยทุกองค์มีปีกและหางที่ถอดออกได้  เมื่อใส่ปีกใส่หางแล้วกินนรก็สามารถบินไปยังที่ต่าง ๆ ได้ นางมโนราห์และพี่น้องทั้งหกได้ไปเล่นน้ำที่สระน้ำอโนดาต เจอพรานบุญที่ต้องการจับตัวนางกินรีเพราะเห็นว่านางงดงามคู่ควรแก่พระสุธน โอรสแห่งเมืองปัญจาลนคร  พรานบุญจึงไปยืมบ่วงนาคบาศจากท้าวชมพูจิต พญานาคราช  ทำให้สามารถจับนางมโนราห์ไปถวายแค่พระสุธนได้ พระสุธนเมื่อเห็นนางเข้าก็เกิดหลงรักและพานางกลับเมืองจนได้อภิเษกกัน             ต่อมาปุโรหิตคนหนึ่งได้เกิดจิตอาฆาตแค้นแก่พระสุธน เพราะพระสุธนไม่ให้ตำแหน่งแก่บุตรของตน เมื่อถึงคราวเกิดสงคราม พระสุธนออกไปรบ เมื่อพระบิดาพระสุธนได้ทรงพระสุบิน ปุโรหิตจึงทำนายว่า...